Στην «οικονομία των βουνών» της Κρήτης η κουρά των προβάτων και η παραγωγή μαλλιού για την υφαντική έπαιζε σπουδαίο ρόλο ακόμα και από τη Μινωική εποχή, όπως φαίνεται σε πινακίδες της Κνωσού. Παλαιότερα οι κτηνοτρόφοι περίμεναν με λαχτάρα το καλοκαίρι για να κουρέψουν τα πρόβατα και να εξασφαλίσουν το πολύτιμο μαλλί, με το οποίο έφτιαχναν τα ενδύματα και τα σκεπάσματα της οικογένειας, καθώς και τα προικιά των κοριτσιών τους.

Απαιτεί πολλά χέρια

Καθώς η κουρά είναι μια δύσκολη διαδικασία, που απαιτεί πολλά χέρια και καλή τεχνική, ο κάθε κτηνοτρόφος προσκαλεί φίλους και συγγενείς να τον βοηθήσουν, με αντάλλαγμα ένα πλούσιο φαγοπότι. Παλαιότερα, όσοι χωρικοί δεν είχαν δικά τους πρόβατα παρακαλούσαν να τους καλούν σε κουρές, όχι μόνο για να συμμετέχουν στο φαγοπότι, αλλά και για να πάρουν ως δώρο ένα «μποκάρι», δηλαδή το μαλλί ενός προβάτου. Με τη συγκέντρωση «μποκαριών» από πολλές κουρές εξασφάλιζαν το μαλλί της χρονιάς για την οικογένειά τους.

Σήμερα η κουρά γίνεται με τον ίδιο τρόπο όπως στο παρελθόν, με τη μόνη διαφορά ότι τα μαλλιά δεν πιάνουν τίποτα στο εμπόριο και οι κτηνοτρόφοι τα πετάνε. Έστω κι έτσι όμως, το κούρεμα εξυπηρετεί τον κύριο σκοπό του, που είναι το ξαλάφρωμα των προβάτων, για να μην υποφέρουν από την καλοκαιρινή ζέστη, καθώς και να διατηρούνται καθαρά χωρίς κόπρανα και εστίες μικροβίων επάνω τους.

Της ολικής καλοκαιρινής κουράς προηγείται το ανοιξιάτικο κωλοκούρισμα, δηλαδή το κούρεμα της ουράς και των πίσω ποδιών. Την άνοιξη τα πρόβατα που «τσιλούνται» (κυλιούνται στο έδαφος) λερώνονται περισσότερο, επειδή τρώνε χλωρά χόρτα και τα κόπρανά τους είναι υδαρή.

Δένονται οι άνθρωποι

Η κουρά των προβάτων μπορεί σήμερα να μην προσφέρει εμπορικό κέρδος στους κτηνοτρόφους, συμβάλλει όμως αποφασιστικά στη συναδέλφωση και τη φιλία μεταξύ των κατοίκων των χωριών. Κορύφωση της συναδέλφωσης αποτελεί το φαγοπότι στο τέλος της κουραστικής διαδικασίας, που διατηρείται επί αιώνες απαράλλαχτο. Αυτές οι σχέσεις που δεν περνούν μέσα από την προσδοκία οικονομικών ανταλλαγμάτων, είναι συνηθισμένες στην Κρήτη και δένουν τους ανθρώπους μεταξύ τους.

Συμβάλλει, επίσης, η διαδικασία της κουράς στη διατήρηση της παράδοσης και της κρητικής φυσιογνωμίας, αφού αφορά μόνο σε άντρες όλων των ηλικιών, ακόμα και αγοριών του δημοτικού σχολείου. Μπορεί οι κτηνοτρόφοι, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και του υπόλοιπου κόσμου, να θεωρούν την κουρά των προβάτων μπελαλίδικη και κουραστική δουλειά. Μπορεί στην κεντρική Ευρώπη να έχει ξεχαστεί ολότελα η τέχνη αυτή και να καλούν ειδικούς από την Αυστραλία για να την αναλάβουν. Μπορεί στην ηπειρωτική Ελλάδα να έχουν ξεθωριάσει τα έθιμα που συνδέονται με την κουρά και να την αναθέτουν σε μετανάστες. Στην Κρήτη, όμως, τη θεωρούν τελετουργική διαδικασία και τη διαφυλάσσουν ως κόρη οφθαλμού.
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: www.greecewithin.com

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Πρόβατα στην αναμονή για κούρεμα.

Στα βουνά της Κρήτης βόσκουν πολλές χιλιάδες πρόβατα.

---