«Κατεβάστε αμέσως τη φωτογραφική μηχανή γιατί απαγορεύεται η φωτογράφηση σ’ αυτόν τον χώρο». Ο τόνος της φωνής του φύλακα δεν σήκωνε αντιρρήσεις. Πριν από λίγη ώρα, όταν ποδοπατιόμασταν με τουρίστες από ολόκληρο τον κόσμο στο ισόγειο του ναού του Αγίου Μάρκου της Βενετίας, κανείς δεν μας εμπόδισε να φωτογραφίζουμε. Όταν, όμως, ανεβήκαμε στον εξώστη, όπου φυλάσσονται τα έργα τέχνης που αρπάχτηκαν από την Κωνσταντινούπολη το 1204, μετά την άλωσή της από τους σταυροφόρους, μας αντιμετώπισαν περίπου ως κακοποιούς.

 Δίπλα μας οι τουρίστες από την Άπω Ανατολή έριχναν βιαστικές ματιές στα βυζαντινά αριστουργήματα και ξανακατέβαιναν στο ισόγειο για να φωτογραφίσουν τους καθολικούς παπάδες με τα εντυπωσιακά ράσα. Ίσως το ίδιο βιαστικά θα περνούσαμε κι εμείς μπροστά από πίνακες με σαμουράι, σ’ ένα μουσείο του Τόκιο. Ότι έχει σχέση, όμως, με την αγαπημένη μας Κωνσταντινούπολη, εμάς τους Έλληνες μας μαγεύει και μας πονάει. Γι’ αυτό και επιμείναμε.

Τα λάφυρα των σταυροφόρων

Στεκόμασταν σε απόσταση μισού μέτρου μπροστά από τα τέσσερα αυθεντικά και φυσικού μεγέθους επιχρυσωμένα άλογα, που κοσμούσαν κάποτε τον ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης. Είχαμε δει σε ταξιδιωτικούς οδηγούς μικρές φωτογραφίες τους, αλλά τώρα τα βλέπαμε μπροστά μας τεράστια και λεπτεπίλεπτα συνάμα.

Ο φύλακας του μουσείου είχε πιάσει κουβέντα με άλλους τουρίστες και βρήκαμε την ευκαιρία να φωτογραφήσουμε τα περίφημα άλογα. Μετά περάσαμε μπροστά από τα δεκάδες βυζαντινά γλυπτά και ψηφιδωτές αγιογραφίες, τα οποία οι σταυροφόροι είχαν κόψει άτσαλα σε κομμάτια και μεταφέρει στα παλάτια της Ευρώπης. Θύμιζαν ταυτόχρονα Βυζάντιο και αρχαία Ελλάδα, καθώς περιείχαν μια καταπληκτική χρωματική μείξη αρχαίου λευκού φωτός και γήινων βυζαντινών αποχρώσεων.

Οι βυζαντινοί καλλιτέχνες, όπως και οι αρχαίοι Έλληνες, ήταν φειδωλοί στη χρωματική φόρτιση των έργων τους για να μην χαθεί η αίσθηση της ενότητας. Χρησιμοποιούσαν τα χρώματα με μέτρο για να μην κυριαρχούν επάνω στις ασκητικές μορφές των αγίων και δεν επιχειρούσαν να προσθέσουν περιττές υπογραμμίσεις, αλλά αδιόρατα πέπλα που οφείλουν να διαπεράσουν οι θεατές για να φτάσουν στην καρδιά του έργου.

Σε αντίθεση με τα επίχρυσα άλογα του ιππόδρομου, ο φωτισμός των γλυπτών και των ψηφιδωτών μέσα στην αίθουσα ήταν αμυδρός και γι’ αυτό, πριν τα φωτογραφήσουμε στα κρυφά, φορέσαμε στη φωτογραφική μηχανή ένα φακό που καταπίνει ακόμα και το ελάχιστο φως, όπως το μάτι της κουκουβάγιας.

Ελληνική κληρονομιά

Όση ώρα τραβούσαμε φωτογραφίες, ρίχναμε ματιές μήπως φανεί ο φύλακας. Όταν τελικά μας αντιλήφθηκε,έριξε τα «γαλλικά» του, για να είμαστε πιο ακριβείς τα «ιταλικά» του, και μας οδήγησε περίπου σηκωτούς στην έξοδο. Εμείς, όμως, είχαμε επιτέλους στην τσέπη μας το τσιπάκι με τις εικόνες των ακριβοθώρητων βυζαντινών κειμηλίων του Αγίου Μάρκου.

Εννοείται ότι πουθενά δεν χρησιμοποιήσαμε φλας και δεν προκαλέσαμε την παραμικρή επιβάρυνση στα εκθέματα. Ως Έλληνες, δεν θα ήταν δυνατό, άλλωστε, να βλάψουμε τα βυζαντινά έργα τέχνης, που αποτελούν σπουδαίο κρίκο της μακρόχρονης ελληνικής κληρονομιάς. Το γεγονός ότι οι σταυροφόροι τα πήραν στη δικαιοδοσία τους για να εμφανιστούν ως επικεφαλής του χριστιανικού κόσμου, δεν τα κάνει λιγότερο ελληνικά.
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: www.greecewithin.com

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Τα χρώματα χρησιμοποιούνταν με μέτρο από τους βυζαντινούς καλλιτέχνες.

Τεμαχισμένα βυζαντινά γλυπτά.

Τμήμα βυζαντινού ψηφιδωτού με θέμα τη συνάντηση των Μάγων με τον Ηρώδη.

Ο Προφήτης Σοφονίας.

Ο Άγιος Βαρθολομαίος.

Οι τρούλοι του Αγίου Μάρκου από ψηλά.

Η πλατεία Αγίου Μάρκου σφύζει από τουρίστες.

---